کارشناسان، با نزدیک شدن فصل بودجه، از بی‌توجهی دولت به اختصاص بودجه کافی برای احداث شبکه جمع‌آوری فاضلاب در پایتخت ابراز نگرانی می‌کنند و آن‌را تهدیدکننده سلامت مردم این شهر در سال‌های آتی می‌دانند. چنان‌که چند روز قبل، مشاور شهردار در امور محیط‌زیست، از قول مسئولان آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که در خوش بینانه‌ترین حالت، طی 60 سال آینده، تهران دارای شبکه جمع‌آوری فاضلاب جامع خواهد شد. این در حالی است که به گفته کارشناسان، زیر‌زمین شهر تهران کم‌کم در حال تبدیل شدن به استخر فاضلاب است.
البته چند سالی است که در جنوب تهران شرکت آب و فاضلاب اقدام به راه‌اندازی شبکه جمع‌آوری فاضلاب کرده که به گفته کارشناسان بهداشت محیط، در بهترین حالت احتمالا تا 3 سال آینده این شبکه به بهره‌برداری می‌رسد.
غلامرضا شقاقی، کارشناس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهری، با اشاره به این که مشکلات فاضلاب تهران از چند وجه قابل بررسی هستند، می‌گوید: ورود و سرازیر شدن فاضلاب به کانال‌ها موجب بد‌منظر شدن آن‌ها می‌شود، علاوه بر این اگر این آب‌ها در تماس با آب سالم قرار گیرند، آب سالم را آلوده می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این، کودکانی هم که در خیابان و در معرض آب‌های وارد شده در جوی‌ها هستند، از طریق آلودگی دست در معرض انواع بیماری‌های انگلی و عفونی هستند.
این در شرایطی است که به گفته شقاقی، با وجود اپیدمی بیماری وبا در سال 84 که به خاطر استفاده از سبزیجاتی که با فاضلاب آبیاری می‌شدند، ایجاد شد، مسئولان هنوز هم در فکر توسعه شبکه جمع‌آوری فاضلاب در شهر تهران نیستند و تا وقتی این مسئله حل نشود، ما باید منتظر اپیدمی شدن مجدد انواع بیماری‌های عفونی در تهران و شهرستان‌های اطراف آن باشیم.
حاملان سالم
علاوه بر این که بیماری‌های منتقله از طریق فاضلاب‌های عفونی شامل وبا، حصبه، بیماری‌های ویروسی، هپاتیت A، بیماری‌های انگلی و... است، خیلی از بیماری‌ها هم در این میان خود را نشان نمی‌دهند. کارشناس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در این رابطه می‌گوید: خیلی از افراد حتی با وجود بروز این بیماری‌ها که ما به آن‌ها حامل سالم می‌گوییم، به پزشک هم مراجعه نکرده و هیچ وقت درمان نمی‌شوند و عامل شیوع این بیماری‌ها نیز مزارع سبزی‌کاری هستند که با آب فاضلابی که وارد آب‌های زیر‌زمینی می‌شوند، آبیاری می‌شوند. البته به گفته وی، تمام این مزارع با فاضلاب‌ها آبیاری نمی‌شوند ولی با این حال تا مشکل فاضلاب تهران به‌طور اساسی و از طریق راه‌اندازی شبکه فاضلاب حل نشود، به کار‌گیری روش‌های موقت برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها تأثیر زیادی نخواهد داشت.
شقاقی ادامه می‌دهد: البته باز هم نمی‌توانیم تا زمان راه‌اندازی شبکه جامع جمع‌آوری فاضلاب صبر کنیم بلکه باید از طریق به‌کار‌گیری روش‌های ضد‌عفونی به‌خصوص ضد‌عفونی کردن سبزیجات از بروز بیماری‌های عفونی پیشگیری کنیم.
آب آلوده نیست؛ البته فعلا
اگرچه هنوز اتفاق وحشتناکی در زمینه آلوده شدن آب آشامیدنی نیفتاده، اما به عقیده کارشناس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درصورت ادامه عقب‌ماندگی در راه‌اندازی شبکه جمع‌آوری فاضلاب در آینده به‌دلیل کمبود منابع آب و ادامه یافتن مشکل فاضلاب شاهد مشکلات فراوانی در تأمین آب سالم و شبکه لوله‌کشی خواهیم بود.
در حالی که آب‌های زیر‌زمینی شهر تهران در گذشته از کیفیت خوبی برخوردار بودند، ولی به گفته متخصصان ساخت و ساز ساختمان، هنوز هم در کندن چاه‌های فاضلاب، خیلی از اصول رعایت نمی‌شود و این امر باعث ترکیب شدن فاضلاب‌های تهران با آب زیر‌زمینی شده به‌طوری که آب‌های زیر‌زمینی نیز کیفیت خود را از دست داده‌اند. به همین دلیل کارشناسان نگرانند که در فصل گرم سال که تهران با کمبود آب مواجه است، با ورود آب‌های زیر‌زمینی به شبکه لوله‌کشی آب تهران، شاهد بروز انواع بیماری‌های عفونی باشیم.
دکتر ایرج خسرو‌نیا، متخصص داخلی و رئیس انجمن پزشکان داخلی ایران با اشاره به این که 80 درصد فاضلاب‌های شهر تهران به طرف مناطق جنوبی شهر به‌خصوص به طرف آب‌های زیر‌زمینی که نیاز اکثر مردم به‌خصوص در حواشی و شهرک‌های اطراف را تأمین می‌کنند، می‌رود و آن را آلوده می‌کند، به همشهری می‌گوید: در تهران بیماری‌های عفونی ناشی از این فاضلاب‌ها از طریق میوه‌ها و سبزی‌های آبیاری شده با فاضلاب شایع و منتقل می‌شوند به‌خصوص اگر این فاضلاب‌ها با فاضلاب‌های بیمارستانی هم مخلوط شوند. وی ادامه می‌دهد: در این میان ما باید شاهد انواع بیماری‌های روده‌ای و انگلی، کیست هیداتید و در مواقعی شاهد شبه‌وبا و وبا باشیم که در این صورت بیمار با علائم بیماری اسهال همراه با دل‌درد و تب‌‌های عفونی و همچنین انواع بیماری‌های مزمن مواجه خواهد شد. به گفته وی، به علاوه یکسری از کودکان به‌خصوص در جنوب شهر تهران در برکه‌های آب آلوده‌شده با فاضلاب در فصل گرم شنا می‌کنند و این امر باعث می‌شود که علاوه بر انواع بیماری‌های گوارشی شاهد بروز بیماری‌های پوستی، چشمی و تنفسی هم باشیم و این در حالی است که در این آب‌ها به وفور شاهد موش‌ها هستیم که در انتشار آلودگی بسیار مؤثر هستند.
وی با اشاره به اینکه در تهران فعلا مشکل آب آشامیدنی وجود ندارد، ادامه می‌دهد: ولی در اطراف تهران که از آب چاه استفاده می‌کنند، این آب باید حتما مورد آزمایش و بررسی قرار گیرد، چون در بعضی از این شهرک‌ها دستگاه تصفیه آب وجود ندارد و فقط آب چاه را کلر‌زنی کرده و گند‌زدایی می‌کنند که البته این در رفع آلودگی آب کاملا مؤثر نیست.
